Παρασκευή 22 Μαΐου 2015

Ο δήμιος των 9 αγωνιστών της ΕΟΚΑ Χάρρυ Άλλεν και τι μας άφησε πίσω...

Φανούλα Αργυρού

Κατόπιν  επικοινωνίας μας με τον ΄Αγγλο συλλέκτη  που αγόρασε τα αντικείμενα του δήμιου των 9 απαγχονισθέντων Ελληνοκυπρίων ηρώων της ΕΟΚΑ 1955-59, Χάρρυ Άλλεν,  που βγήκαν στη δημοπρασία στη Βρετανία την περασμένη εβδομάδα, δέχθηκε να μας τα μεταπουλήσει, με το αζημίωτο βέβαια.  
Καταρχήν όμως να αναφέρω ότι οφείλουμε να ευχαριστήσουμε τον εκδότη της εφημερίδας Τα Νέα στο Λονδίνο κ. Λούη Βρακά, ο οποίος ήταν και ο μόνος που είχε δει το δημοσίευμα για την δημοπρασία των αντικειμένων αυτών στην ηλεκτρονική έκδοση της Ντέιλι Μέιλ 12 Μαίου 2015, και με ενημέρωσε με αποτέλεσμα να επιληφθούμε του θέματος. (http://www.tanea-london.net/NowNews/TANEA-editions_files/TANEA2164-150515.pdf  σελ. 1, 2, και 23).

Επισκεφθήκαμε τον συλλέκτη χθες (Πέμπτη 21.5.2015) με τον συμπατριώτη μας Τάσο Κρεμμύδα, και τα παραλάβαμε. Αυτά αποτελούνται από ένα ρολόι Ωμέγα του Άλλεν, ένα ρόπαλο, αριθμό μαυρόασπρων φωτογραφιών του ιδίου,  μερικές παρμένες στην Κύπρο, σε μία εκ των οποίων είναι πλαισιωμένος από αξιωματούχους των κεντρικών φυλακών στην Κύπρο, ένα κατάλογο τριών σελίδων με τις λεπτομέρειες των 9 Ελληνοκυπρίων απαγχονισθέντων,  στον οποίο καταγράφονται τα στοιχεία τους πότε γεννήθηκαν, πότε απαγχονίστηκαν και πόσα δευτερόλεπτα πήρε του καθενός να ξεψυχήσει, δύο επάργυρα κρασοπότηρα με επιγραφές αφιερώματα προς αυτόν από φίλους του, δύο βιβλία για τη ζωή του το ένα με τίτλο « Ο τελευταίος δήμιος της Βρετανίας» το οποίο εξέδωσε το Μουσείο των φυλακών Wandsworth, και ένα νεροκόλοκο με την επιγραφή «εσκαλήσθην εις στας κεντρικάς φυλακάς στις 12 Σεπτεμβρίου 1958». (Ο οίκος δημοπρασίας αρχικά είχε ερμηνεύσει λανθασμένα την επιγραφή ως η «πρόσκλησή σας στις κεντρικάς φυλακάς». Τα νεροκόλοκα τα χάρασσαν και ζωγράφιζαν τότε οι κρατούμενοι και προφανώς κάποιος θα του έδωσε ένα για ενθύμιο και το κράτησε).

Εκείνο που μας έκανε,  όμως ιδιαίτερη εντύπωση, είναι ότι στο άλμπουμ με τις φωτογραφίες και τον κατάλογο των απαγχονισθέντων υπάρχει και μία έγχρωμη σελίδα η οποία στη μέση έχει σε φωτογραφία τα φυλακισμένα μνήματα με τους σταυρούς, και η οποία είναι πλαισιωμένη από φωτογραφίες ηρώων με μια γνωστή δήλωση από τον καθένα ως λεζάντα.

Π.χγια τον Μιχαλάκη Καραολή γράφει στα αγγλικά « You should not feel sorrow for me since I myself see no reason why I should feel sorrow for myself. I don’t want my family to shed tears for me either”.  (Δεν θέλω  να λυπάστε για μένα...)

Για τον Κυριάκο Μάτση:

“It is not for money that we are fighting. But for virtue”.  (Ού περι χρημάτων ο αγώνας...)

Και για τον Ευαγόρα Παλληκαρίδη:

«I shall climb up a hill, I shall follow paths in order to find the stairs that lead to freedom”. (Θα πάρω μια ανηφοριά...)

Τώρα, αν το ντοκουμέντο αυτό ετοιμάστηκε και κυκλοφόρησε από δικούς μας στην Κύπρο και κάποιος του έστειλε αντίτυπο, ή αν το έφτιαξε ο ίδιος δεν γνωρίζουμε. ΄Ομως, η ταπεινή μας  γνώμη είναι ότι όπως και να έχει το θέμα, το γεγονός ότι το κράτησε στο φωτογραφικό του άλμπουμ,  όταν δεν έχει τίποτα σχετικό με όλους τους άλλους απαγχονισμούς που έκαμε, ίσως να σημαίνει κάτι. ΄Ισως σε κάποιο στάδιο της ζωής του κάπως διαφορετικά να έβλεπε ο άνθρωπος αυτός τους 9 Ελληνοκύπριους και ίσως να είχε και πρόβλημα με την συνείδησή του; Είναι ένα ερώτημα.
Απαγχονίστηκαν  από τον Χάρρυ Άλλεν στις 10 Μαΐου 1956, Ο Μιχαήλ Καραολής και Ανδρέας Δημητρίου. Στις 9 Αυγούστου 1956 οι Ανδρέας Ζάκος, Ιάκωβος Πατάτσος και Χαρίλαος Μιχαήλ. Στις 21 Σεπτεμβρίου 1956, οι Μιχαήλ Κουτσόφτας, Στέλιος Μαυρομάτης και Ανδρέας Παναγίδης. Στις 14 Μαρτίου 1957 ο Ευαγόρας Παλληλαρίδης.
Στα Φυλακισμένα Μνήματα αναπαύονται ακόμα τέσσερις αγωνιστές της Ε.Ο.Κ.Α. οι οποίοι έπεσαν μαχόμενοι. Οι Άγγλοι αρνήθηκαν να δώσουν τις σορούς των ηρώων στις οικογένειές τους, φοβούμενοι τις λαϊκές εκδηλώσεις κατά την κηδεία τους. Τους έθαψαν στο κοιμητήριο των φυλακών, όπως τους απαγχονισθέντες. Οι τέσσερις αγωνιστές που όλοι έπεσαν στο πεδίο της μάχης είναι οι ακόλουθοι: Μάρκος Δράκος, Γρηγόρης Αυξεντίου, Στυλιανός Λένας και Κυριάκος Μάτσης.

Σε μια γρήγορη ματιά που έριξα σε ένα  από τα βιβλία,  βρήκα ότι ήταν και συν-δήμιος στον απαγχονισμό στις 15 Δεκεμβρίου 1954 στις φυλακές Holloway , της 54χρονης Ελληνοκύπριας Στυλλούς Παντοπίου Χριστοφή που καταδικάστηκε για το φόνο της γερμανικής καταγωγής νύφη της. (Τριάντα χρόνια ενωρίτερα  στη Κύπρο η Στυλλού είχε κατηγορηθεί και για το φόνο της πεθεράς της όμως αθωώθηκε, σημειώνεται). 

Επίσης στο βιβλίο, βρίσκεται και επιστολή του Γραφείου Αποικιών ημερ. 31 Δεκεμβρίου 1957 με την οποία επίσημα εκαλείτο ο Χάρρυ Άλλεν να αναλάβει καθήκοντα εκτελεστή στην Κύπρο. Βέβαια μέχρι το τέλος του Δεκεμβρίου 1957 ο Άλλεν είχε ήδη απαγχονίσει και τους 9 Ελληνοκύπριους,  έτσι προβληματίζει εδώ η ημερομηνία της επιστολής. Γι΄αυτό θα επικοινωνήσω με το Μουσείο των φυλακών Wandsworth ίσως πάρουμε κάποια εξήγηση.

Στο βιβλίο επίσης σημειώνεται ότι παρόλο που στο ημερολόγιό του δεν υπάρχει αναφορά, ο Χάρρυ Άλλεν πήγε στην Κύπρο και τον Σεπτέμβριο του 1958,  για να απαγχόνιζε τον Νίκο Σαμψών αλλά τον σταμάτησαν την τελευταία στιγμή. Και  βρέθηκε ξανά στην Κύπρο, σύμφωνα με το εν λόγω βιβλίο,  το 1962 για να απαγχόνιζε άλλους τρεις, που σημαίνει είχε καλεστεί από την Κυπριακή Δημοκρατία.

Ο Χάρρυ Άλλεν έκανε 29 εκτελέσεις και βοήθησε σε άλλες 53. Η τελευταία εκτέλεση στην Αγγλία έγινε το 1964, στη Βόρειο Ιρλανδία το 1961 και στη Σκωτία το 1963, όλες από τον Χάρρυ Άλλεν εξού και ο «τελευταίος δήμιος της Βρετανίας».

Τα αγορασθέντα αντικείμενα θα μεταφερθούν στην Κύπρο και θα δοθούν στους Συνδέσμους Αγωνιστών ΕΟΚΑ 1955-59. Αγοράσθηκαν με χρηματοδότηση συμπατριωτών μας με πρωτοβουλία του συμπατριώτη μας Τάσου Κρεμμύδα.

Να σημειώσω ότι καθώς εκτελούνταν οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ στην Κύπρο,  στο Βρετανικό Κοινοβούλιο συζητείτο έντονα ο τερματισμός της θανατικής ποινής...

Φανούλα Αργυρού

Ερευνήτρια/δημοσιογράφος – Λονδίνο 22.5.2015

(Ανταπόκριση για Ράδιο Πρώτο πρόγραμμα Λάζαρου Μαύρου 22.5.2015).

Gruesome: This log shows details of the nine executions Mr Allen carried out in Cyprus during the 1950s

 

Relaxed: Harry Allen, centre, in Cyprus, where he was commissioned to execute anti-British militants
Relaxed: Harry Allen, centre, in Cyprus , where he was commissioned to execute anti-British militants
Ο Χάρρυ Άλλεν στη μέση, σε φωτογραφία στην Κύπρο (Από το δημοσίευμα της Ντέιλι Μέιλ)

Δεν υπάρχουν σχόλια: