Αυτός ο Αύγουστος σηματοδοτεί μισόν αιώνα συν ένα έτος από τις μάχες της Τηλλυρίας, την ηρωική εκείνη στιγμή αντίστασης του κυπριακού Ελληνισμού στην πρώτη προσπάθεια εισβολής, κατοχής και ομοσπονδιακής διχοτόμησης της νήσου από την Τουρκία.
Η κρίση οργανώθηκε μεθοδικά από εν ενεργεία Τούρκους στρατιωτικούς που, μαζί με Τουρκοκύπριους αξιωματούχους της Κυπριακής Δημοκρατίας, οργάνωσαν παγκυπρίως και εξόπλισαν μυστικά την παράνομη T?rk Mukavemet Te?kilat? (TMT) κατά τα τρία πρώτα χρόνια ζωής του νεοσύστατου δικοινοτικού κράτους των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου.
Καταλύτης για τις εξελίξεις ήταν, βέβαια, οι διάφορεςπροβοκατορικές ενέργειες, ένα πολιτικό εργαλείο στη χρήση και την κατάχρηση του οποίου η Τουρκία ειδικεύεται μέχρι σήμερα. Από τον Δεκέμβριο του 1963 μέχρι και τον Αύγουστο του 1964, υποδαυλίζονταν συμπλοκές και μαίνονταν μάχες σε ολόκληρη την Κύπρο. Η κρίση έφθασε στο απόγειό της στην ακριτική Τηλλυρία, όπου νεοσύλλεκτοι στρατιώτες και καταδρομείς της Εθνικής Φρουράς δέχθηκαν το βάπτισμα του πυρός, πολεμούντες πλάι-πλάι με πολίτες στρατευμένους σε διάφορες παραστρατιωτικές ομάδες εθελοντών, υπό την ηγεσία πρώην τομεαρχών της ΕΟΚΑ, στελεχών της Αστυνομίας Κύπρου και του διαλυθέντος Κυπριακού Στρατού, καθώς και με τη συνδρομή αξιωματικών του Ελληνικού Στρατού.
Πολλά από τα συγκλονιστικά επεισόδια, γνωστά: Η κατάληψη του υψώματος της Μάλης από εθελοντές, η πολιορκία του Μοσφιλίου ενείδει Μεσολογγίου, οι παράτολμες επιτυχίες της 31ης Μοίρας Καταδρομών στο Λωρόβουνο, η κατάρριψη τουρκικού αεροσκάφους από το λαβωμένο ναρκαλιευτικό «ΠΠ Αρίων» και ο άνανδρος βομβαρδισμός των βορειοδυτικών ακτών μας από την τουρκική πολεμική αεροπορία με εμπρηστικές βόμβες ναπάλμ, συμπεριλαμβανομένων του νοσοκομείου του Πωμού, καθώς και της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου στον Παχύαμμο.
Εθελοντές από όλη την Κύπρο έσπευσαν στην Τηλλυρία, οι πλείστοι οργανωμένοι στους διάφορους λόχους και τις ομάδες κοντινών χωριών και πόλεων, ή στις μονάδες που έστειλε ως ενισχύσεις η τότε νεοσύστατη Εθνική Φρουρά. Η επιτυχής προέλαση αυτών των μικτών δυνάμεων θα εκκαθάριζε εξ ολοκλήρου και το τουρκικό προγεφύρωμα των Κοκκίνων, και μόνο οι έξωθεν σκληρές διπλωματικές παρεμβάσεις εμπόδισαν αυτήν την επιχείρηση. Εάν ολοκληρωνόταν η επιχείρηση, θα αιχμαλωτιζόταν και ο ίδιος οΡαούφ Ντενκτάς ο οποίος, αφήνοντας πίσω τους Τουρκοκυπρίους, φυγαδεύτηκε στην Τουρκία, απ' όπου άλλωστε και ελήγχετο.
Η Τηλλυρία του 1964 συμβολίζει μια Κύπρο που δεν πρέπει να ξεχνούμε. Την Κύπρο της ανιδιοτέλειας, της αυτοθυσίας, της αυταπάρνησης, του ηρωισμού και του καθήκοντος. Αρετές που πηγάζουν από την πίστη και την ενότητα. Τα χώματα της «ΑγίαςΤηλλυρίας» αναδεύτηκαν με το αίμα πεσόντων από το Λευκόνοικο, τη Μόρφου, τη Νήσου, τη Λευκωσία, τη Γεροσκήπου, την Αλαμινό, την Ξυλοφάγου, τη Λάρνακα, το Δάλι, την Πάφο, την Ασγάτα, την Έμπα, το Καϊμακλί, την Αραδίππου, τον Στρόβολο, την Ψημολόφου, τις Αρόδες, την Αμμόχωστο, το Πολέμι, τη Λετύμπου, την Ψαθιού και την Άρμου, μαζί με αυτών του Κάτω Πύργου, των Πηγενιών, τουΠαχυάμμου και του Πωμού. Και μαζί με όλους, Ελλαδίτες πεσόντες από τη Φωκίδα, τα Τρίκαλα, την Αθήνα, τον Πειραιά, τη Σαλαμίνα, την Κεφαλλονιά, τη Λαμία και τη Σκόπελο. Καταγεγραμμένα στο μνημείο των «ηρωικώς αγωνισθέντων και ενδόξως πεσόντων», που βρίσκεται στο προαύλιο του μεγαλοπρεπούς ναού των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης στον Παχύαμμο. Υπάρχει πιο χαρακτηριστικός συμβολισμός ελληνικής ενότητας από αυτήν τη σφραγίδα αίματος;
Η Τηλλυρία όμως μας υπενθυμίζει και κάτι άλλο. Πως τα σχέδια της Τουρκίας για διχοτόμηση της Κύπρου και νομιμοποίησης της διχοτόμησης αυτής μέσα από μια λύση ομοσπονδίας δεν είναι ούτε πρόσφατα ούτε ήρθαν ως πρόταση συμβιβασμού μετά την εισβολή του 1974. Τόσο η εισβολή όσο και η ομοσπονδία προϋπήρχαν ως στρατηγική στοχοθεσία των Τούρκων πριν και από αυτά τα γεγονότα του 1964. Ή, για να το πούμε πιο καθαρά, τα γεγονότα του 1964 ήταν η πρώτη προσπάθεια της Τουρκίας για εισβολή, διχοτόμηση και επιβολή λύσης ομοσπονδίας, με συνεργάτες Τουρκοκύπριους αξιωματούχους της δικοινοτικής Κυπριακής Δημοκρατίας.
Τρανή απόδειξη, οι προτάσεις του Ντενκτάς, συνεπικουρούμενου από τους Οσμάν Ορέκ και Χαλίτ Αλί Ριζά, στην πενταμερή του Λονδίνου τον Ιανουάριο του 1964, όπου ζητούσαν γεωγραφική ομοσπονδία, μετακίνηση πληθυσμών, συγκέντρωση των Τουρκοκυπρίων σε μια περιοχή και ανταλλαγή περιουσιών με αποζημίωση! Τον δε Απρίλιο του 1964 οι τουρκοκυπριακές προτάσεις για «Ομόσπονδη Δημοκρατία της Κύπρου» απαιτούσαν «βόρειο κράτος» και «νότιο κράτος». Οι προτάσεις αυτές κινούνταν αυστηρά στο πλαίσιο των προηγούμενων εκθέσεων Νιχάτ Ερίμ του 1956, για «επανάκτηση» της Κύπρου μέσα από διαδοχικά στάδια.
Αυτές τις ιστορικές πραγματικότητες οφείλουμε να τις κατανοήσουμε και οφείλουμε να τις εμπεδώσουμε. Διότι το 1963-64, όπως και το 1974, οι Κύπριοι Έλληνες έδωσαν το αίμα τους για να αποτρέψουν το τρίπτυχο εισβολή - διχοτόμηση - ομοσπονδία, διότι ήξεραν τι υπάρχει στο τέρμα του δρόμου: Η νέα Τουρκοκρατία. Ας εγκύψουμε και ας μελετήσουμε επισταμένα τον βίο της Αγίας Τηλλυρίας και ας έχουμε αυτά τα αδιαμφισβήτητα ιστορικά δεδομένα υπ' όψιν μας, καθώς αναζωπυρώνεται η συζήτηση για μια κατ' ευφημισμόν «ειρηνική επίλυση του κυπριακού προβλήματος»...
ΛΑΜΠΡΟΣ Γ. ΚΑΟΥΛΛΑΣ
Υπ. Διδάκτωρ Εγκληματολογίας, Νομική Σχολή, Πανεπιστήμιο Εδιμβούργου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου