Τρόποι Ενίσχυσης της Ανταγωνιστικότητας στην Ευρώπη: Η Περίπτωση της Κυπριακής Εταιρείας Engino

Υπήρξαν στοιχεία και δεδομένα κατά τα τελευταία τέσσερα χρόνια που καταδεικνύουν ότι πολλές Αμερικανικές εταιρείες μεταφέρουν τις μεταποιητικές τους δραστηριότητες πίσω στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Αυτή η αυξανόμενη τάση αναμένεται ότι θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της Αμερικανικής οικονομίας και ότι θα την βοηθήσει να εξέλθει από το χρέος της.

Δεδομένου ότι η Ευρώπη αυτή την περίοδο επιδιώκει - ως βέλτιστη θεραπεία για επίλυση των οικονομικών της προβλημάτων - να βρει τρόπους ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητάς της, είναι προφανές πως υπάρχει ανάγκη για διεξοδική έρευνα, ώστε να εξεταστεί κατά πόσο επικρατούν παρόμοιες τάσεις και ανάμεσα στις Ευρωπαϊκές εταιρείες, καθώς και σε ποιο βαθμό τέτοιες στρατηγικές κινήσεις είναι από οικονομικής άποψης δικαιολογημένο να γίνουν. Η ικανότητα καθορισμού κατά τρόπο αποτελεσματικό των οικονομικά βιώσιμων έργων, η υλοποίηση των οποίων απαιτεί μεγάλα κεφάλαια, θα επιτρέψει την διοχέτευση κυβερνητικής χρηματοδότησης για ενίσχυση καινοτόμων μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) που έχουν τις προοπτικές για μεγάλη ανάπτυξη και θα θέσει την Ευρωπαϊκή οικονομία σε πορεία ανάκαμψης.

Ως ακαδημαϊκός στο CIIM, τη Σχολή Διοίκησης που είναι πολύ ενεργά αναμιγμένη με τον επιχειρηματικό τομέα στην Κύπρο, είχα την ευκαιρία να γνωρίσω ένα ενδιαφέρον παράδειγμα μιας  ντόπιας μικρής εταιρείας, η οποία σε καιρούς κρίσης έλαβε την πολύ ανορθόδοξη απόφαση να επαναφέρει τις παραγωγικές της δραστηριότητες στην Κύπρο. Πρόκειται για την εταιρεία που φέρει την εμπορική επωνυμία Engino. Πρόκειται για μια μικρομεσαία επιχείρηση με εξαγωγικό προσανατολισμό που παράγει παιχνίδια κατασκευών, δικής της μοναδικής σχεδίασης. Η εταιρεία έχει πραγματοποιήσει μεγάλες επενδύσεις στην Έρευνα και την Ανάπτυξη για να δημιουργήσει ένα υψηλής ποιότητας καινοτόμο προϊόν. Κατά την διάρκεια των ετών 2007 έως 2011 η εταιρεία μετέφερε το τμήμα παραγωγής της στην Κίνα. Στο τέλος του 2011, ο ιδιοκτήτης της εταιρείας κύριος Κώστας Σίσαμος πήρε μια στρατηγική απόφαση να αρχίσει την δική του παραγωγή στην Κύπρο. Η περίπτωση της Engino έχει καταγραφεί και εκτιμηθεί και σε διεθνές επίπεδο, αφού πρόσφατα περιλαμβάνεται σε δημοσίευμα του εντύπου Business Case Journal που εκδίδει ο Σύνδεσμος Society For Case Research στις Ηνωμένες Πολιτείες¹.

Έκθεση του Boston Consulting Group: Η Κίνα δεν Αποτελεί Πλέον Προεπιλεγμένο Προορισμό για τη Μεταποίηση

Τον Αύγουστο του 2011 ο Όμιλος Boston Consulting Group (BCG) έδωσε στη δημοσιότητα την πρώτη του έκθεση² κάτω από τον τίτλο «Αμερικανικής Κατασκευής» (Made in America) , στην οποία κατέληγε στο συμπέρασμα ότι το υπερβάλλων μεταποιητικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα κόστους της Κίνας συρρικνώνεται ραγδαία. Εντός πέντε ετών, όπως αναφέρεται στην έκθεση, «τα ολοένα αυξανόμενα ημερομίσθια στην Κίνα, η υψηλότερη παραγωγικότητα στις ΗΠΑ, ένα εξασθενισμένο δολάριο, και άλλοι παράγοντες, θα κλείσουν σχεδόν πλήρως το χάσμα κόστους που υπάρχει μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας για πολλά προϊόντα που καταναλώνονται στη Βόρεια Αμερική». Η προτροπή του ομίλου BCG προς τις εταιρείες ήταν ότι θα πρέπει να αναλάβουν μια ενδελεχή ανάλυση των παγκόσμιων δικτύων διανομής τους για κάθε προϊόν ξεχωριστά με στόχο να αξιολογήσουν τα συνολικά τους κόστη προσεκτικά. Στην έκθεση αναφερόταν επίσης ότι για πολλά προϊόντα που πωλούνταν στη Βόρεια Αμερική, οι ΗΠΑ θα καταστούν μια πιο ελκυστική επιλογή  για τον τομέα της παραγωγής τους.

Η δεύτερη έκθεση του ομίλου BCG κάτω από τον τίτλο «Αμερικανικής Κατασκευής» κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 2012³ . Μεταξύ των βασικών της συμπερασμάτων ήταν ότι «επτά ομάδες βιομηχανιών πλησιάζουν στο σημείο όπου τα αυξανόμενα κόστη στην Κίνα θα μπορούσαν να αποτελέσουν λόγο ώστε περισσότερες εταιρείες να πάρουν την απόφαση να μεταφέρουν την παραγωγή πολλών αγαθών που καταναλώνονται στις ΗΠΑ πίσω στις ΗΠΑ». Η στροφή αυτή θα μπορούσε να δημιουργήσει δύο έως τρία εκατομμύρια θέσεις εργασίας, χαμηλότερα επίπεδα ανεργίας κατά μιάμιση έως δύο εκατοστιαίες μονάδες και να προσθέσει γύρω στα 100 δισεκατομμύρια δολάρια στην ετήσια παραγωγή της Αμερικανικής οικονομίας. Ωστόσο, τα περισσότερα στοιχεία για την «στροφή» έχουν προέλθει από Αμερικανικές εταιρείες, ενώ ελάχιστα παραδείγματα υπάρχουν από εταιρείες στην Ευρώπη. Οι αναλυτές του ομίλου BCG έχουν καταλήξει με επιφύλαξη στο συμπέρασμα ότι η Ευρώπη αποτελεί άλλη διαφορετική ιστορία από τις ΗΠΑ. Εντούτοις, η περίπτωση της Engino καταδεικνύει το αντίθετο. Φαίνεται ότι παρόμοιες τάσεις αρχίζουν να δημιουργούνται και ανάμεσα στις Ευρωπαϊκές εταιρείες, ακόμα και στις μικρομεσαίες, και οι τάσεις αυτές θα πρέπει να τύχουν προσοχής και να στηριχθούν με τους κατάλληλους τρόπους από τις Κυβερνήσεις των χωρών της Ευρώπης.

Η Κυβερνητική Στήριξη προς τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις

Ο ρόλος των κυβερνήσεων στο θέμα αυτό θα πρέπει να είναι η παροχή ισχυρής στήριξης σε έργα για τα οποία απαιτούνται μεγάλα κεφάλαια και που προγραμματίζονται από μικρομεσαίες εταιρείες που έχουν τις προοπτικές να δημιουργήσουν αξία στην οικονομία. Σε αντίθεση με τις μεγάλες εταιρείες, οι μικρομεσαίες έχουν ανάγκη τέτοιας στήριξης και θα πρέπει να υπάρχει ένα σαφές πλαίσιο ως προς το πώς εντοπίζονται τέτοια έργα καθώς και μια καθορισμένη πολιτική για την ανάλογη κατάλληλη στήριξη. Η Engino αποχώρησε από την Κίνα πριν από τρία χρόνια για λόγους πολύ παρόμοιους με αυτούς που καταγράφονται στις εκθέσεις του ομίλου BCG για τις Αμερικανικές εταιρείες. Επρόκειτο για μια εξαιρετικά γενναία στρατηγική κίνηση. Παρά πάσα προσδοκία η απόφαση τους αυτή έχει ήδη αποδώσει θετικά αποτελέσματα και απέδειξε ότι στην Κύπρο υπάρχει ακόμα θέση για την καινοτομία και τον μεταποιητικό τομέα.

Η περίπτωση της Engino αποτελεί ένα παράδειγμα μικρομεσαίας επιχείρησης  που αξίζει να είναι  λήπτης κυβερνητικών κεφαλαίων. Επενδύσεις αυτού του είδους θα επιφέρουν μεγάλες αποδόσεις στο μέλλον και θα παράγουν αξία για τις Ευρωπαϊκές εταιρείες, βοηθώντας ταυτόχρονα και την οικονομία της Ευρώπης να ανακάμψει από την κρίση. Το πρόβλημα του δυσβάσταχτου φορτίου του τεράστιου χρέους, που έχει προκαλέσει την υφιστάμενη ευρωπαϊκή οικονομική κρίση, μπορεί να επιλυθεί αποτελεσματικότερα μέσω της οικονομικής ανάπτυξης παρά με τα μέτρα λιτότητας, τα οποία μέχρι σήμερα είχαν περιορισμένη αποτελεσματικότητα.

Έκκληση προς Άλλες Παρόμοιες Περιπτώσεις Εταιρειών

Το CIIM επιδιώκει να εντοπίσει και να ερευνήσει άλλες παρόμοιες περιπτώσεις. Σε καιρούς οικονομικής κρίσης δεν είναι σωστό να επικεντρώνουμε την προσοχή μας μόνο  στις κακές πρακτικές, αλλά επιβάλλεται να ασχολούμαστε και να προβάλλουμε τις καλές πρακτικές. Η περίπτωση της εταιρείας Engino είναι η πρώτη θετική ιστορία  μιας εταιρείας από την Κύπρο που δημοσιεύθηκε σε διεθνές ακαδημαϊκό έντυπο με κύρος. Μήπως είναι καιρός να ξανασκεφτούμε για το πώς προβάλλουμε την εικόνα της Κύπρου;

Της Δρος Olga Kandinskaia, Επίκουρης Καθηγήτριας Χρηματοοικονομικών και Διευθύντριας του Προγράμματος Μάστερ στη Διοίκηση στο Διεθνές Ινστιτούτο Διεύθυνσης Κύπρου (CIIM) olga@ciim.ac.cy