Το Ίδρυμα Getty, στο πλαίσιο
του προγράμματος Connecting Art Histories, ανέθεσε σημαντική χορηγία στο Ινστιτούτο
Κύπρου (ΙΚυ) για την υποστήριξη του νέου ερευνητικού έργου: “Mediterranean Palimpsests: Connecting the Art and Architectural Histories of Medieval and Early Modern Cities.”
Το έργο που
διευθύνεται από τον καθηγητή του Ινστιτούτου Κύπρου Δρα Νικόλα Μπακιρτζή και την
καθηγήτρια του University of Illinois at Urbana-Champaign D. Fairchild Ruggles, μελετά τις πολυεπίπεδες ιστορίες της
τέχνης και της αρχιτεκτονικής των μεσαιωνικών πόλεων της Μεσογείου ως βάση για
την αναζήτηση σχέσεων που κινούνται πέρα από τα όρια των επίσημων
ιστοριογραφιών, εθνικών αφηγήσεων και σύγχρονων κοινωνικοοικονομικών εξελίξεων.
Σε έναν ευρύτερο μεσογειακό χώρο στον οποίο αμφισβητούνται θέματα ταυτότητας
και πολιτιστικής κληρονομιάς, το έργο εξετάζει τα υλικά κατάλοιπα του
παρελθόντος για να κατανοήσει τη σημασία τους για το παρόν και το μέλλον.
Υπογραμμίζοντας
την ευρύτερη περιφερειακή εμβέλεια και σημασία του Ινστιτούτου Κύπρου και του
Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογίας στην Αρχαιολογία (STARC), η εστίαση του έργου στις ιστορικές
πόλεις της Μεσογείου επεκτείνει την ερευνητική συνεργασία μεταξύ του Ινστιτούτου
Κύπρου και του Πανεπιστημίου του Illinois, και συγκεκριμένα μεταξύ του ερευνητικού
κέντρου STARC (ΙΚυ) και του Εθνικού
Κέντρου Υπολογιστικών Εφαρμογών (NCSA) και του Τμήματος Αρχιτεκτονικής Τοπίου (University of Illinois at Urbana-Champaign). Το NCSA συνεργάζεται
στενά με το ΙΚυ για την ανάπτυξη και εφαρμογή προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών
και επιστημονικής οπτικοποίησης στην τέχνη και την ιστορία της αρχιτεκτονικής,
ειδικά στη χωρική ανάλυση ιστορικών πόλεων και της πολιτιστικής τους
κληρονομιάς. Το Τμήμα Αρχιτεκτονικής Τοπίου συντονίζει τις ερευνητικές δραστηριότητες
της εν λόγω συνεργασίας στη μελέτη της
ιστορίας της τέχνης και της αρχιτεκτονικής.
Το ερευνητικό
πρόγραμμα προκαλεί τους μελετητές να ορίσουν τη μεσαιωνική Μεσόγειο ως μήτρα
πόλεων, η οποία μέσω των σχέσεων που διαμορφώθηκαν μέσα από το εμπόριο, τους
πολιτικούς και θρησκευτικούς μετασχηματισμούς και τις κατακτήσεις, όρισε τον
αστικό πολιτισμό και την χωροταξική εμπειρία των ιστορικών πόλεων του σήμερα.
Θέματα και ερωτήματα σχετικά με την εμπειρία του χώρου, την κλίμακα και την
πολυπλοκότητα των πόλεων αφορούν το σύνολο των ιστορικών πόλεων της Μεσογείου,
προσφέροντας έτσι το ιδανικό πλαίσιο για την ανάπτυξη της έρευνας και την
ανταλλαγή απόψεων και ιδεών.
Το πρόγραμμα θα
οργανώσει τρία ερευνητικά σεμινάρια που θα απευθύνονται σε νέους μελετητές των
πόλεων της ευρύτερης Μεσογείου, στα οποία θα συζητηθούν θέματα μετάβασης, χρήσης,
ταυτότητας στην ιστορία της τέχνης και της αρχιτεκτονικής. Τα σεμινάρια θα
πραγματοποιηθούν στη Λευκωσία, το καλοκαίρι του 2018, στη Γρανάδα και Κόρδοβα
το χειμώνα του 2019 και στη Ρόδο και Θεσσαλονίκη το καλοκαίρι του 2019. Η επιλογή
των συγκεκριμένων πόλεων σχετίζεται με την ανάπτυξη και την ιστορία τους κατά
τη διάρκεια της μεσαιωνικής και της πρώιμης νεότερης περιόδου, οι οποίες διαμόρφωσαν
την εξέλιξη τους και έθεσαν το πλαίσιο της παραγωγής και της εμπειρίας της
τέχνης και της αρχιτεκτονικής για τους επόμενους αιώνες. Η εν λόγω ερευνητική
συζήτηση θα επεκταθεί και σε άλλες πόλεις όπως το Κάιρο, η Αλεξάνδρεια, η
Ιερουσαλήμ, η Κωνσταντινούπολη, το Παλέρμο και άλλα σημαντικά μεσογειακά αστικά
σύνολα, με στόχο τη μελέτη της Μεσογείου ως πεδίο επικοινωνίας και επαφής εντός
του οποίου, οι μεσαιωνικές πόλεις μοιράζονται την εμπειρία της πολιτισμικής επιβίωσης,
της χωρικής προσαρμογής και της σύγχρονης ανάπτυξης και χρήσης.
