 |
| Δρ. Κλέαρχος Κυριακίδης |
Περίληψη διάλεξης Δρ. Κλέαρχου Κυριακίδη Ανώτερου Πανεπιστημιακού Λέκτορα Νομικής από το Λονδίνο, σε εκδήλωση της Αδούλωτης Κερύνειας, στη Λευκωσία 11 Ιουνίου 2015.
Η διάλεξη ήταν πολύ διαφωτιστική καθώς προσπάθησε να διασαφηνίσει, αποκωδικοποιήσει και αποδομήσει την έννοια του ‘δι-κοινοτισμού’ και υπέβαλε σε κριτική ανάλυση το πρωταρχικό στόχο της ‘Κοινής Δήλωσης’ της 11ηςΦεβρουαρίου 2014.
Ονομαστικώς την διαπραγμάτευση μιας ‘λύσης’ που ‘βασίζεται σε μια δι-κοινοτική, δι-ζωνική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως καθορίστηκε στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και τις Κατευθυντήριες Γραμμές (12 Φεβρουαρίου 1977).
Ο καθηγητής υποστήριξε ότι ο ‘δι-κοινοτισμός’ είναι ένα ακατέργαστο, παλαιό, παραπλανητικό και επικίνδυνο δόγμα διαίρεσης. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να σταλεί στον κάλαθο των αχρήστων της ιστορίας παρά να χρησιμοποιείται λανθασμένα, ως θεμέλιο για το συνταγματικό μέλλον της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Μυστικότητα και ελιτ
Ο Δρ. Κυριακίδης ξεκίνησε με την εισήγηση ότι η διαδικασία υπό την ηγεσία των ‘δυο ηγετών’ στη Λευκωσία είναι διαδικαστικά άδικη. Εφόσον αυτή η διαδικασία καθοδηγείται από τους ‘δύο ηγέτες’ των ‘δύο κοινοτήτων’ από ‘πάνω προς κάτω’ παρά από κάτω προς τα πάνω, δηλαδή τους πολίτες προς ‘τα πάνω’ και καλύπτεται (η διαδικασία) από μυστικότητα παρά διαφάνεια.Κανένα της έγγραφο δεν φαίνεται να υπόκειται, σε βουλευτικό ή δημόσιο έλεγχο/κριτική. Λαμβάνει χώρα εν τη απουσία οποιασδήποτε σωστής διαβούλευσης πόσο μάλλον σημαντικής συμμετοχής του λαού που επηρεάζεται άμεσα, ονομαστικώς των κατοίκων και άλλων νομίμων πολιτών της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και σύμφωνα με το λεκτικό της ‘Κοινής Διακήρυξης’, επαφίεται στην πρωτοφανή διαδικαστική προϋπόθεση ότι οι ‘δύο ηγέτες’ θα διατηρούν το απόλυτο δικαίωμα απόφασης’. Σύμφωνα με την ιδέα που προώθησε ο Arend Lijphart. Ο οποίος εισηγείται ότι το consociationalism, του οποίου ο δι-κοινοτισμός είναι μια παραλλαγή, βοηθάει και απαιτεί ‘διακυβέρνηση από ένα καρτέλ της ελίτ’.
Παραπλανητική η δι-ζωνική
Η διάλεξη αναφέρθηκε στην εννοιολογική βάση της προτεινόμενης ‘δι-κοινοτικής, δι-ζωνικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα΄ και υποστήριξε ότι ο όρος ‘δι-ζωνική’ είναι παραπλανητικός γιατί σε περίπτωση οποιασδήποτε λύσης, η νήσος Κύπρος δεν θα μοιραστεί σε δύο ζώνες αλλά σε τέσσερις ζώνες, περιλαμβανομένων και δύο πιθανόν περικομμένων Βρετανικών κυρίαρχων περιοχών των βάσεων. Η προτεινόμενη ‘δι-κοινοτική, δι-ζωνική ομοσπονδία’ θα αποκλείει μια γνήσια πλουραλιστική φιλελεύθερη δημοκρατία. Αντιθέτως, θα διαιωνίζει την αυστηρή διαίρεση που θα κατοχυρωθεί πάνω στην Κυπριακή Δημοκρατία που δημιουργήθηκε το 1960 όταν οι πολίτες μοιράστηκαν σε δύο σαφή ‘κοινότητες’. Αν το απορριφθέν Σχέδιο Ανάν είναι ένα παράδειγμα, η προτεινόμενη μετά τη λύση Κύπρος, ίσως να υπόκειται σε μια μπερδεμένη μορφή διακυβέρνησης, ένα λαβύρινθο γραφειοκρατίας και ένα παραφουσκωμένο δημόσιο τομέα.
Αυτός ο δημόσιος τομέας θα υπηρετεί δύο κοινότητες, σε δύο ζώνες, με δύο ηγέτες, αλλά με τρία κράτη, τρεις εκτελεστικές εξουσίες, τρία νομοθετικά παραρτήματα κυβέρνησης, τρία δικαστικά παραρτήματα κυβέρνησης, τρεις δημόσιες υπηρεσίες και πολλές άλλες τέτοιες υπηρεσίες. Έχοντας υπόψη το σχετικά μικρό μέγεθος της Κύπρου, πόσο μεγάλη θα είναι η δημόσια υπηρεσία, και πόσο θα στοιχίζει και ποίοι θα την πληρώνουν; Με την ίδια λογική, πως μπορεί μια τόσο μπερδεμένη διακυβέρνηση να συμβιβαστεί με τα πρόσφατα μαθήματα ιστορίας που απαιτούν την ανάγκη η δημόσια υπηρεσία μιας κυρίαρχης χώρας να είναι οικονομική και αποδοτική; Αυτές και άλλες ερωτήσεις πρέπει να αποτελούν μέρος μιας σωστής διαβούλευσης που απαιτεί ένα πρόγραμμα διαφάνειας για συνταγματική ανα-διοργάνωση.
Δι-κοινοτισμός: μη κοσμική κοινωνία
Η διάλεξη στη συνέχεια εμβάθυνε στη έννοια των διαφόρων ορολογιών που χρησιμοποιούνται εύκολα από τους ακαδημαϊκούς, διπλωμάτες και πολιτικούς αλλά, δεν είναι ευρύτερα κατανοητές. Τέτοιες είναι οι ‘δύο κοινότητες’, ‘Ελληνική Κοινότητα’ (αλλιώς γνωστή ως η ‘Ελληνική Κυπριακή Κοινότητα’), ‘Τουρκική Κοινότητα’ (αλλιώς γνωστής ως η ‘ Τουρκική Κυπριακή Κοινότητα’), ‘δι-κοινοτική’ και ‘δι-κοινοτισμός’. Έχοντας υπόψη τις σχετικές ερμηνείες στο Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας που χρονολογείται από το 1960, καθώς και το Αγγλικό Λεξικό της Οξφόρδης, όλες αυτές οι ορολογίες συνολικά συνιστούν ένα προπέτασμα καπνού για να αποσπούν την προσοχή μακριά από το τι πράγματι σημαίνουν (α) ο δι-κοινοτισμός που στην πραγματικότητα σημαίνει ‘δύο γλώσσες, δύο εθνικότητες, δύο θρησκείες’, και (β) το τι πράγματι συνεπάγεται ο δι-κοινοτισμός είναι μια διαιρεμένη, μη κοσμική κοινωνία στην οποία ο κάθε πολίτης αναγκάζεται να υπάγεται σε ένα από τα δύο στρατόπεδα για να διατηρηθεί ο δι-κοινοτισμός.
Muhammad Ali Jinnah
Υπό το φως των ανωτέρων, η διάλεξη εξήγησε ότι η ιδέα της δημιουργίας μια δι-κοινοτικής και δι-ζωνικής ομοσπονδίας χρωστεί τις ‘έξυπνες’ ρίζες της στο μ.Muhammad Ali Jinnah, Πρόεδρο της Μουσουλμανικής Κοινωνίας των Ινδιών που γράφτηκε στην ιστορία ως ο ιδρυτής πατέρας της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Πακιστάν. Πριν το 1947, όταν η πρώην βρετανική αποικία των Ινδιών διχοτομήθηκε κατά την ανεξαρτησία της, ο Jinnah όχι μόνο αναφέρθηκε στους Ινδουιστές και τους Μουσουλμάνους ως να αποτελούσαν τις ‘δύο κοινότητες’ της Βρετανικής Ιμπεριαλιστικής Ινδίας, αλλά κάλεσε όπως η κάθε κοινότητα πάρει την δική της ‘ζώνη’ κάτω από μια ομοσπονδιακή ομπρέλα.
Νιχατ Ερίμ και διχοτόμηση
΄’Εξυπνη διχοτόμηση’ – Intellectual partition
Στην συνέχεια η διάλεξη σκιαγράφησε τις ρίζες και σκοπούς του δι-κοινοτισμού, όπως αυτή χρησιμοποιήθηκε στην Κύπρο πριν και μετά την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960. Στα μάτια ορισμένων, ο δι-κοινοτισμός υπήρξε στο συνταγματικό πεδίο της Κύπρου από τον καιρό της Οθωμανικής κατάκτησης το 1571. Αν αυτή η άποψη είναι ορθή, ο δι-κοινοτισμός αντιπροσωπεύει μια απτή συνέχιση μίας σανίδας κλειδί της Οθωμανικής Ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας. ΄Οχι λιγότερης σημασίας, ο δι-κοινοτισμός είναι ένας από τους 5 βασικούς πυλώνες της διχοτόμησης όπως διατυπώθηκαν το 1956 από τον Καθηγητή Νιχάτ Ερίμ, τον συνταγματολόγο σύμβουλο του τότε Τούρκου Πρωθυπουργού και, αργότερα, επικεφαλής της τουρκικής Αντιπροσωπείας στην Μικτή Συνταγματική Επιτροπή που ετοίμασε το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο δι-κοινοτισμός επίσης βρισκόταν – και βρίσκεται – στο κέντρο μιας σχετικής έννοιας: της ‘έξυπνης διχοτόμησης’(intellectual partition). Αυτή η έννοια διατυπώθηκε από τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών το 1958 για να περιγράψει ορισμένους από τους πρωταρχικούς σκοπούς του δι-κοινοτισμού. Ουσιαστικά ο δι-κοινοτισμός και η θέση ότι ‘υπάρχουν μόνο δύο κοινότητες στην Κύπρο’ αποτελεί τη βάση των Ελληνο-Τουρκικών Συμφωνιών Ζυρίχης της 11ης Φεβρουαρίου 1959 οι οποίες, κάπως ειρωνικά, είχαν συνομολογηθεί πριν ακριβώς 55 χρόνια πριν την δημοσιοποίηση του ‘Κοινού Ανακοινωθέντος’ (11 Φεβρουαρίου 2014).
Ρατσιστική δομή
Ο δι-κοινοτισμός στην Κύπρο βασίζεται πάνω σε μια παραπλανητική, διαιρετική και ρατσιστική δομή. ΄Οπως είπε ο Τούρκος Υπ. Εξωτερικών, αυτή η υπόθεση ‘ περιστρέφεται γύρο από ένα θεμελιώδες γεγονός: την σαφή ύπαρξη δύο λαών στο νησί, ονομαστικώς τους Τουρκοκύπριους και τους Ελληνοκύπριουις και τις σχέσεις των...’. Αυτή η διαιρετική θέση αντικατοπτρίζεται στο λεκτικό της ‘Κοινής Διακήρυξης’. Αυτή είναι παραπλανητική, διαιρετική, ρατσιστική γιατί δεν λαμβάνει υπόψη την πολυ-εθνική και πολύ-θρησκευτικές πραγματικότητες στην Κυπριακή Δημοκρατία, ειδικά μετά την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004. Τα πράγματα έγιναν ακόμα πιο δύσκολα, με τον αυξανόμενο θρησκευτικό τόνο από το καιρό που ανέλαβε την εξουσία ως πρωθυπουργός της Τουρκίας ο Ταγίπ Ερτογκαν το 2003.
‘Πολιτική ισότητα’ : Απαρτχάιντ
Το επόμενο μέρος της διάλεξης αναφέρθηκε στην ιδέα της ‘πολιτικής ισότητας’. Αυτή, (πολιτική ισότητα) ερμηνεύτηκε (από εκείνους που την προώθησαν) με ένα παράξενο και ανήσυχο τρόπο ως ευώδες της ανυπόληπτης συνταγματικής και νομικής φιλοσοφίας γνωστής ως ‘χωριστά αλλά ισότιμα’ που αποτελούσε το σήμα κατατεθέν του Απαρτχάιντ στη Νότιο Αφρική και καθοριστικό χαρακτηριστικό του διαχωρισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Σ΄αυτό το πλαίσιο, σημειώνεται ότι ούτε η Κυπριακή Δημοκρατία ούτε οι τρεις εγγυήτριες της δυνάμεις (Ηνωμένο Βασίλειο, Ελλάδα και Τουρκία) περιλαμβάνονται μεταξύ των 107 χωρών που υπέγραψαν τη Σύμβαση Εναντίον της Καταπίεσης και Τιμωρίας των Εγκλημάτων του Απαρτχάιντ του 1973. Διερωτάται ένας ως προ το γιατί. Με αυτά υπόψη, η διάλεξη εξήγησε γιατί ο δι-κοινοτισμός έχει μολύνει την Κυπριακή Δημοκρατία με τον μολυσμένο αέρα εκείνου που είναι γνωστό στο Ηνωμένο Βασίλειο, ως ρατσισμός χωρίς επίγνωση και θεσμικός ρατσισμός και στις ΗΠΑ ως διαρθρωτικός ρατσισμός. Αυτές οι μορφές ρατσισμού είναι ύπουλες.
Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ πρόδωσαν τις αρχές τους
Το τελευταίο μέρος της διάλεξης έριξε το βάρος στην δι-ζωνικότητα και τις σχέσεις της με τον δι-κοινοτισμό. Έχοντας υπόψη την ιστορική θέση του Πρώσου (strategist) Clausewitz και την σχετική ιστορία της Κύπρου, είναι θέμα συζήτησης, υποστήριξε ο Δρ. Κυριακίδης, ότι η προτεινόμενη ‘λύση’ είναι μία σκέτη επέκταση του πολέμου με άλλα μέσα. Αυτό γίνεται ολοφάνερο αν ένας διαβάσει τα αποδεσμευμένα Αμερικανικά και Βρετανικά έγγραφα πριν, κατά την διάρκεια και μετά την τουρκική εισβολή της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1974. Αυτά αποκαλύπτουν ότι ακόμα πριν την τουρκική εισβολή, οι στρατηγικοί στόχοι της Τουρκίας περιλάμβαναν την δημιουργία μίας δι-κοινοτικής, δι-ζωνικής ομοσπονδίας στην Κύπρο, με την κάθε μία ζώνη να έχει την δική της ‘γεωγραφική βάση’ που να συνεπάγεται ανταλλαγή πληθυσμών. Οι δύο φάσεις της τουρκικής εισβολής – και τα γεγονότα που ακολούθησαν – βοήθησαν ορισμένους από τους στρατηγικούς στόχους (της Τουρκίας) να υλοποιηθούν, μολονότι σε ντε φάκτο βάση. Μετά την εισβολή, εκείνο που παρέμεινε ήταν η διαπραγμάτευση ενός οργάνου παράδοσης αλλιώς γνωστής ως ειρηνική συνθήκη ή σχέδιο λύσης για να δώσει αναγνώριση στο ντε φάκτο διαχωρισμό και στην ντε φάκτο διχοτόμηση η οποία επιτεύχθηκε με την κατάφορη παραβίαση πολλαπλών διεθνών συνθηκών και των αρχών της ανθρωπότητας. Προς καλή τύχη της Τουρκίας, οι σύμμαχες της χώρες κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ, πρόδωσαν τις ίδιες τις αρχές τους υποστηρίζοντας τους διαιρετικούς στρατηγικούς στόχους της Άγκυρας.
Ο ρόλος του Κ. Βάλντχαιμ
Και οι τρεις χώρες βοηθήθηκαν από τον Δρ. Κούρτ Βάλτχαιμ, τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών μεταξύ 1972 και 1981. Ο Δρ. Βάλτχαιμ ασχολήθηκε έντονα στην εξεύρεση λύσης βασισμένης στον δι-κοινοτισμό, δι-ζωνική και ομοσπονδία, την ίδια περίοδο που έκρυβε ένα φρικιαστικό μέρος της δικής του προσωπικής ιστορίας, ως μέλος των μυστικών υπηρεσιών τηςWehrmacht , σε διάφορα μέρη κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτά (τα μέρη) περιλάμβαναν τα υπό γερμανική κατοχή μέρη της Ελλάδας και Γιουγκοσλαβίας. Τα τελευταία χρόνια, οι δραστηριότητες του Κ. Βάλτχαιμ κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο έχουν αποκαλυφθεί και τ΄όνομά του καταγράφτηκε στην ιστορία ως μια λέξη συνώνυμη της απάτης, διπροσωπίας και παραπλανητικής συμπεριφοράς. Παρόλα ταύτα, το κληροδότημα της χειραγωγημένης διπλωματίας του ζεί με τις συνεχιζόμενης διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα του ΟΗΕ με στόχο να μετατρέψουν την Κυπριακή Δημοκρατία σε μια δι-κοινοτική και δι-ζωνική ομοσπονδία.
Ανακεφαλαιώνοντας, ο καθηγητής Κυριακίδης τόνισε ότι μεγάλοι κίνδυνοι υποκρύπτονται σε οποιοδήποτε σύστημα το οποίο διαιρεί και επομένως διαχωρίζει το πληθυσμό σε δύο εθνικές ή θρησκευτικές κοινότητες. Οι κίνδυνοι είναι ακόμα πιο μεγάλοι όταν οποιαδήποτε τέτοια συνταγματική διαίρεση εξαρτάται από ένα γεωγραφικό διαχωρισμό. Η Κύπρος χρειάζεται άμεσα ένα δημοκρατικό σύνταγμα που να δίνει την δυνατότητα ενσωμάτωσης του πληθυσμού και που να προσφέρει στον κάθε πολίτη ανεξάρτητα από την εθνική και θρησκευτική του υπόσταση το ίδιο δικαίωμα και που να μην τον διαχωρίζει ξεχωριστά στις λεγόμενες ‘δύο κοινότητες’.
Εκείνο που επίσης χρειάζεται η Κύπρος είναι μια πολυδιάστατη προσπάθεια που να υποστηρίζει μία κοσμική μονο-κοινοτική, δημοκρατία κουλτούρας που να βασίζεται στο Κράτος Δικαίου, να προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων και να σέβεται τις γλωσσικές, εθνικές και θρησκευτικές διαφορετικότητες του κάθε πολίτη και άλλων νομίμων κατοίκων της νήσου.
Ανακεφαλαιώνοντας επίσης, πρόσθεσε ότι αν ένα δι-κοινοτικό’ και ‘δι-ζωνικό’ ομόσπονδο κράτος δημιουργηθεί στη Κύπρο, αυτό θα είναι όσο ασυνείδητο όσο το Απαρτχάιντ και ο διαχωρισμός κατά την διάρκεια των ημερών εκείνων στην Νότιο Αφρική και τις ΗΠΑ.
Ακόμα περισσότερο, οποιοδήποτε ‘δι-κοινοτικό’ και ‘δι-ζωνικό΄’ ομόσπονδο κράτος θα χρειαστεί έναν υπέρογκο δημόσιο τομέα, μια μπερδεμένη διακυβέρνηση και γραφειοκρατία η οποία θα είναι συνταγή για ανεπάρκεια και αδιέξοδο. Έχοντας υπόψη τη τύχη του Βελγίου, του Ιράκ, του Σουδάν και άλλων ομοσπονδιών των τελευταίων χρόνων, ένα ‘δι-κοινοτικό’ και ‘δι-ζωνικό ’ ομόσπονδο κράτος μάλλον θα καταλήξει δυσλειτουργικό και εύθραυστο.
Το χειρότερο ίσως, αν η Κυπριακή Δημοκρατία μετατραπεί σε μια ‘δι-κοινοτική’ και ‘δι-ζωνική’ ομοσπονδία, το Ευρωπαϊκό δίκαιο θα μολυνθεί με ένα διαιρετικό, ανήθικο, ασυνείδητο και θεσμικά ρατσιστικό καθεστώς το οποίο κατοχυρώνει τη διαίρεση των πολιτών στη βάση εθνικών και θρησκευτικών βάσεων. Κάτι τέτοιο θα αποτελέσει επικίνδυνο προηγούμενο και μπούμερανγκ που εν καιρώ θα κτυπήσει κατάμουτρα όλους εκείνους τους διεθνείς παράγοντες που επέλεξαν να το υιοθετήσουν.
Εν συντομία, η τύχη της Κύπρου μπορεί κάλλιστα να αποφασίσει και τη τύχη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη τύχη του ευρύτερου δημοκρατικού κόσμου.
(Ο Δρ. Κλέαρχος Κυριακίδης μίλησε υπό την προσωπική του ιδιότητα και οι απόψεις του δεν πρέπει να ερμηνεύονται ότι ισχύουν και για τα ιδρύματα με τα οποία είχε ή έχει σχέση σήμερα).
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Σύντομο βιογραφικό για τον Δρ. Κλέαρχο Κυριακίδη
Klearchos Kyriakides has roots in various parts of Cyprus including Turkish-occupied Petra and Turkish-occupied Lysi. His father spent a part of his childhood at the Gymnasium in Kyrenia. He was born in London in 1970 and educated at the Universities of Birmingham, Cambridge and Westminster.
He is a senior lecturer in the School of Law at the University of Hertfordshire, a non-practising solicitor, an executive committee member as well as past president of the West London Law Society, the director of the Rule of Law Program of the European Rim Policy and Investment Council in Larnaca and a former Research Fellow of the Royal Air Force Staff College.
His PhD thesis at the University of Cambridge was entitled 'British Cold War Strategy and the Struggle to Maintain Military Bases in Cyprus : 1951-60'. His numerous other publications include The Case Against the Annan Plan (with Van Coufoudakis). This was published in 2004 shortly before the 'double referenda' over the ill-fated Annan Plan. He is also the author of Scotland and the slippery slope from devolution to the independence referendum and beyond (published in 2014 shortly after the referendum held in Scotland ).
Klearchos spoke in a personal capacity and his views should not be interpreted as those of any of the institutions with which he is or has been associated.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου