Θεραπεία ενδομητρίωσης με λαπαροσκόπηση: Διπλάσιες οι πιθανότητες για εγκυμοσύνη;

Δρ Στέφανος Χανδακάς

Ενδοσκοπικός Χειρουργός, Γυναικολόγος

Περίπου το 30% έως 50 %  των γυναικών με υπογονιμότητα διαγιγνώσκονται τελικά με ενδομητρίωση. Η ενδομητρίωση που σχετίζεται με την υπογονιμότητα συνήθως αντιμετωπίζεται φαρμακευτικά με ορμονική θεραπεία, αλλά και χειρουργικά με λαπαροσκοπική επέμβαση.  

Ωστόσο όλο και περισσότερες μελέτες δείχνουν, ότι γυναίκες με ελάχιστη έως και ήπια ενδομητρίωση έχουν διπλάσιες πιθανότητες να συλλάβουν φυσιολογικά και να διατηρήσουν την εγκυμοσύνη τους, αμέσως μετά τη λαπαροσκοπική αντιμετώπιση της πάθησης.

Τι είναι η ενδομητρίωση; 

Η ενδομητρίωση είναι μια πάθηση, κατά την οποία o ιστός που υπάρχει στο εσωτερικό της μήτρας, αναπτύσσεται έξω από αυτήν στα όργανα της κοιλιάς και της λεκάνης, εκεί όπου δεν θα έπρεπε να αναπτυχθεί . Η πάθηση παρουσιάζεται  κυρίως στην πυελική κοιλότητα, πάνω ή κάτω από τις ωοθήκες, πίσω από τη μήτρα, στους ιστούς που συγκρατούν τη μήτρα στη θέση της, στα σπλάχνα ή την ουροδόχο κύστη. Σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, η ενδομητρίωση συναντάται στους πνεύμονες ή σε άλλα μέρη του σώματος. 

Πώς μπορεί να γνωρίζει μια γυναίκα ότι έχει ενδομητρίωση; 

Αν και είναι μια καλοήθης πάθηση δημιουργεί αρκετά προβλήματα στις γυναίκες τα οποία εμφανίζονται με ενοχλητικά συμπτώματα, όπως: έντονος πόνος στην περιοχή της λεκάνης κατά τη διάρκεια της περιόδου,δυσπαρεύνεια ( πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή), ακανόνιστη αιμορραγία της μήτρας,  παρατεταμένη έμμηνος ρύση, κόπωση, ναυτία, δυσουρία, γαστρεντερικά προβλήματα, όπως διάρροια, δυσκοιλιότητα και φούσκωμα.

O πόνος της ενδομητρίωσης μπορεί να είναι τόσο έντονος, ώστε να επηρεάσει την ποιότητα της ζωής μιας γυναίκας, τόσο ως προς τις σχέσεις της όσο και ως προς την επαγγελματική της απόδοση.  Άλλες γυναίκες όμως δεν παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα ενδομητρίωσης μέχρι τη στιγμή που αποφασίζουν να κάνουν παιδί και δεν τα καταφέρνουν.

Πώς γίνεται η διάγνωση της ενδομητρίωσης;

Οι δύο πιο κοινές απεικονιστικές εξετάσεις για την διάγνωση της ενδομητρίωσης είναι το υπερηχογράφημα και η μαγνητική τομογραφία (MRI). Ο μόνος τρόπος όμως για να γνωρίζουμε με βεβαιότητα αν μια γυναίκα πάσχει από ενδομητρίωση και σε ποιο βαθμό, είναι η λαπαροσκόπηση.

Μπορεί μια γυναίκα να μείνει έγκυος μετά τη χειρουργική επέμβαση; 

Η λαπαροσκόπηση μπορεί να παρέχει χρήσιμες πληροφορίες που θα βοηθήσουν τις γυναίκες να προσδιορίσουν πώς και πότε μπορούν να μείνουν έγκυοι ή αν θα χρειαστεί να υποβληθούν σε εξωσωματική γονιμοποίηση. 

Κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, μπορεί να αξιολογηθεί ο βαθμός και το βάθος της ενδομητρίωσης και να κατατάξει την περίπτωσή της γυναίκας σε μια κατηγορία. Αυτή η κατάταξη καθορίζει αν η ενδομητρίωση θεωρείται ελάχιστη (στάδιο 1), ήπια (Στάδιο 2), μέτρια (Στάδιο 3 ), ή σοβαρή (στάδιο 4).

Αυτό το σύστημα βαθμολόγησης συσχετίζεται με την δυνατότητα επίτευξης εγκυμοσύνης. 

H θεραπεία της ενδομητρίωσης, περιλαμβάνει και συμπληρωματική θεραπεία μετά τη λαπαροσκόπηση με διακοπή της περιόδου για χρονικό διάστημα, από 3 έως 6 μήνες ανάλογα με το στάδιο της ενδομητρίωσης. 

Οι γυναίκες με ελάχιστη ή ήπια ενδομητρίωση έχουν διπλάσιες πιθανότητες να μείνουν έγκυοι με φυσικό τρόπο, σχεδόν αμέσως μετά την επέμβαση. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις ενδομητρίωσης (στάδια 3 και 4), η χειρουργική επέμβαση μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση της φυσιολογικής ανατομίας της πυέλου για να επιτρέψει στις ωοθήκες και τις σάλπιγγες να λειτουργήσουν καλύτερα. 

Η Χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση μεγάλων ενδομητριωμάτων μπορεί επίσης να βελτιώσει τα ποσοστά γονιμότητας, ωστόσο υπάρχει ένα όριο ως προς το πόσο μπορεί να βελτιώσει τα ποσοστά επίτευξης εγκυμοσύνης. Η θεραπεία πρέπει να εξατομικεύεται και να εξετάζει όλες τις διαθέσιμες μεθόδους για να βοηθήσει μια γυναίκα να μείνει έγκυος.

Ο Δρ Στέφανος Χανδακάς είναι μαιευτήρας, ενδοσκοπικός χειρουργός – γυναικολόγος. Διευθύνει το Κέντρο Γυναικολογικής Ρομποτικής Χειρουργικής και την Κλινική Ενδομητρίωσης στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείου στη Λευκωσία. Εργάζεται επίσης ως επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Αττικό Νοσοκομείο και ως επιστημονικός συνεργάτης στο Μαιευτήριο Μητέρα.