Φως στο βάθος της σήραγγας του ΓεΣΥ; Επιτέλους, γίνονται δεύτερες σκέψεις, έστω και στο παρά πέντε, και διαφαίνεται μια αμυδρά ελπίδα να αποφύγουμε την μαύρη τρύπα ενός μονοπωλιακού συστήματος ασφάλισης υγείας που απειλεί να εκτροχιάσει τα δημοσιονομικά και να πλήξει περαιτέρω την ήδη πληγείσα αγορά εργασίας.
Με τα πρώτα θετικά σημεία ανάκαμψης, πηγαίναμε να ρισκάρουμε τη σταθεροποίηση και την επανεκκίνηση της οικονομίας που επιχειρείται με χίλιες-δυο θυσίες του λαού, απλώς και μόνο για να αντικαταστήσουμε ένα ανεπαρκές σύστημα υγείας με άλλο, επίσης ανεπαρκές, και με μεγαλύτερους κινδύνους! Κι’ όλα αυτά με τις ευλογίες και πιέσεις της Τρόικα. Επιτέλους το μεικτό πολυασφαλιστικό σύστημα έπαψε να θεωρείται ανάθεμα και συζητείται, έστω και ακροθιγώς, ως εναλλακτική επιλογή. Το μονοπώλιο του ΟΑΥ να αποφαίνεται σε θέματα ασφάλισης υγείας και να διαλέγεται με τη Τρόικα έχει τρωθεί και η Κυβέρνηση ανέλαβε την πρωτοβουλία.
Όμως δεν θα πρέπει να υποτιμούμε τις δυνάμεις του κρατισμού και της συντήρησης του κατεστημένου που απεχθάνεται τον ανταγωνισμό και την ελευθερία επιλογής του πολίτη. Δυστυχώς δεν αποκλείεται η παλινδρόμηση στους αρχικούς σχεδιασμούς. Ούτε αποκλείεται τα λεγόμενα περί κατοπινής μετατροπής του συστήματος σε μεικτό πολυασφαλιστικό να είναι μια στρατηγική υποχώρηση για να επιτευχθεί η ίδρυση και εδραίωση του κρατικού μονοπωλίου, αφού στην Κύπρο ουδέν μονιμότερο του προσωρινού. Ένας οδικός χάρτης που βάζει το άλογο πριν από το αμάξι, δηλαδή τη σταδιακή εφαρμογή του ΓεΣΥ πριν την πλήρη αυτονόμηση των δημοσίων νοσηλευτηρίων και πριν το διαχωρισμό του ρόλου του ρυθμιστή/επόπτη από το ρόλο του παροχέα, αποτελεί δεύτερη πλάνη που υπόσχεται να αποδειχθεί χειρότερη από τη πρώτη. Ας ελπίσουμε ότι το φώς στο βάθος της σήραγγας δεν είναι το φως του εκτροχιαζόμενου τραίνου της οικονομίας με την εφαρμογή ενός μονοπωλιακού ΓεΣΥ καμουφλαρισμένου με την αόριστη προοπτική μετεξέλιξης του σε μεικτό πολυασφαλιστικό σε βάθος χρόνου.
Η μόνη εγγύηση ότι δεν θα έχουμε παλινδρόμηση είναι α) η θέσπιση νόμου για μεικτό πολυασφαλιστικό σύστημα, χωρίς τη στρέβλωση του μεσάζοντος οικογενειακού γιατρού, β) η ίδρυση Ανεξάρτητης Ρυθμιστικής Αρχής Υγείας που θα αναλάβει τη ρύθμιση και την εποπτεία του συστήματος, γ) ο περιορισμός του ρόλου του ΟΑΥ στη δημόσια ασφάλιση χωρίς μονοπωλιακή ή προνομιακή θέση έναντι των μη κρατικών ανταγωνιστών του, και δ) η αναβολή της υλοποίησης του εθνικού συστήματος υγείας μέχρι την πλήρη αυτονόμηση των δημοσίων νοσηλευτηρίων. Το πρώτο και άμεσο βήμα στον οδικό χάρτη θα πρέπει να είναι η αυτονόμηση των δημοσίων νοσηλευτηρίων που έπρεπε να είχε ήδη υλοποιηθεί. Ο ΟΑΥ θα έπρεπε να είχε προωθήσει την αυτονόμηση από δεκαετίας, αφού ήταν προαπαιτούμενη συνθήκη για την επιτυχή εφαρμογή του ΓεΣΥ. Αντί αυτονόμησης προωθήθηκε η ιδέα της αναδιοργάνωσης που δίνει στα δημόσια νοσηλευτήρια προνομιακή θέση με κόστος του φορολογουμένου.
Το ιστορικό του ΟΑΥ δεν εμπνέει εμπιστοσύνη ούτε όσον αφορά τη λιτότητα και τη φειδώ του στη δαπάνη του δημοσίου χρήματος, ούτε όσον αφορά την απόδοση, και αποτελεσματικότητα του. Σύμφωνα με την ελεγκτική υπηρεσία, στην εντεκάχρονη λειτουργία του ΟΑΥ παρά τις μεγάλες δαπάνες για μισθούς, συμβόλαια και αγορά συμβουλευτικών υπηρεσιών δεν κατάφερε να ολοκληρώσει τα απαιτούμενα έργα για την εφαρμογή του ΓεΣΥ, όπως την απαιτούμενη νομοθεσία, το σύστημα πληροφορικής, την αυτονόμηση (ή τουλάχιστο το λιγότερη φιλόδοξη αναδιοργάνωση) των δημοσίων νοσηλευτηρίων, και την ολοκλήρωση του διαλόγου με τους παροχής υπηρεσιών υγείας, μεταξύ άλλων. Επομένως σωστά η Κυβέρνηση αναλαμβάνει τον πρωταρχικό ρόλο περιορίζοντας το ρόλο του ΟΑΥ, και μελετά εναλλακτικά μοντέλα, και ιδιαίτερα το μεικτό πολυασφαλιστικό που περιορίζει το κόστος μέσω του ανταγωνισμού και παρέχει επιλογή στο πολίτη.
Η πρωταρχική φροντίδα του κράτους και όλων των εμπλεκομένων φορέων θα πρέπει να είναι τα συμφέροντα του ασθενούς και του φορολογούμενου πολίτη που απαιτούν:
• Την καθολική κάλυψη των πολιτών χωρίς εξαίρεση
• Την κοινωνική αλληλεγγύη προς τις ευάλωτες ομάδες
• Τη δίκαιη κατανομή του κόστους περίθαλψης ατόμων ψηλού ρίσκου
• Την ποιότητα της ιατρικής περίθαλψης και τη συνεχή αναβάθμιση της
• Το δικαίωμα ελεύθερης επιλογής ασφάλιστρου και ιατρού από τον πολίτη
• Την οικονομική βιωσιμότητα και συγκράτηση κόστους
Μόνον, όταν επιλεγεί και διαμορφωθεί ένα σχέδιο υγείας που πληροί αυτά τα κριτήρια και διασφαλίζει πλήρως τα δικαιώματα και συμφέροντα του ασθενούς και του φορολογούμενου πολίτη, θα πρέπει να εξερευνηθούν και εκείνοι οι ευφάνταστοι τρόποι που θα εξασφαλίσουν στον μέγιστο δυνατό βαθμό τα συμφέροντα των άλλων εμπλεκομένων, οι οποίοι ετάχθησαν στην υπηρεσία του ασθενούς και του πολίτη.
Ας ελπίσουμε ότι η Τρόικα δεν θα επιμείνει άλλο στην μονολιθική εφαρμογή ενός ξεπερασμένου συστήματος υγείας, του προ πολλού σχεδιασθέντος μονοπωλιακού ΓεΣΥ, αγνοώντας τις δικές της παραινέσεις για μικρότερο κράτος, περισσότερο ανταγωνισμό και αποκρατικοποίηση των κρατικών μονοπωλίων, καθώς και την πικρή εμπειρία του αγγλικού NHS, του προτύπου στο οποίο βασίστηκε ο σχεδιασμός του ΓεΣΥ. Οπωσδήποτε, η τρόικα δεν θα πρέπει να αγνοήσει τις προειδοποιήσεις της Διεθνούς Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ότι ενδέχεται η εφαρμογή του ΓεΣΥ, ως έχει, να οδηγήσει σε εκτροχιασμό των δημοσίων οικονομικών και σε σοβαρές επιπτώσεις επί της αγοράς εργασίας. Καλύτερα εκτροχιασμός του ΓεΣΥ παρά εκτροχιασμός της οικονομίας!
Ο Δρ. Θεόδωρος Παναγιώτου είναι Διευθυντής του Διεθνούς Ινστιτούτου Διοίκησης Κύπρου, γνωστού ως CIIM, και Επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ. Είναι μέλος του Συμβουλίου Εθνικής Οικονομίας. Οι απόψεις που εκφράζονται είναι αποκλειστικά του γράφοντος και δεν αντιπροσωπεύουν κατ’ ανάγκη τις απόψεις του Συμβουλίου Εθνικής Οικονομίας.
.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου