Διάβασα το άρθρο του αγαπητού Ανδρέα Μορφίτη στη Σημερνή 11.7.2016 και www.tanea-diaspora.net, «Αεροδρόμιο Γλαύκος Κληρίδης» στο οποίο διερωτάται γιατί ξαφνικά – ως κεραυνός εν αιθρία
– η Κυβέρνηση, ανακοίνωσε τη μετονομασία του αεροδρομίου Λάρνακας σε «Διεθνές Αεροδρόμιο Λάρνακας Γλαύκος Κληρίδης». Κλείνοντας ο κ. Μορφίτης έθεσε τέσσερα ερωτήματα.
Τα οποίο θα απαντήσω από τις γνώσεις που έχω μέσω των αποδεσμευμένων επισήμων εγγράφων του βρετανικού κράτους. Αναφορές στο βιβλίο μου (‘Διζωνική Εκτέλεση Κυπριακής Δημοκρατίας 1955-2011’). Οι πρώτες δύο ερωτήσεις του κ. Μορφίτη απαντιόνται μαζί.
– Γιατί ο Γλαύκος Κληρίδης έκανε μυστικές συμφωνίες με τον Ραούφ Ντενκτάς πίσω από τις πλάτες του Προέδρου Μακαρίου, όταν ήταν συνομιλητής και όταν αποκαλύφθηκε η συμφωνία τους παραιτήθηκε από τη θέση του συνομιλητή;
– Με ποιο σκεπτικό συνέλαβε και ανέδειξε πρώτος και καλύτερος τον όρο διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία που μας κατατρύχει μέχρι σήμερα;
Ο Γλ. Κληρίδης υποστήριζε την γεωγραφική ομοσπονδία που απαιτούσαν οι Τούρκοι με επικεφαλής τον Ραούφ Ντενκτάς από πολύ ενωρίς. Η πιο μακάβρια απόδειξη των θέσεων Κληρίδη ίσως να ήταν η θέση που υποστήριξε μιλώντας με τον τότε ΄Υπατο Αρμοστή της Βρετανίας στην Κύπρο Σερ ΄Ολβερ, όταν δέχθηκε τα τετελεσμένα της πρώτης τουρκικής εισβολής της 20ης Ιουλίου 1974 πριν την δεύτερη .
27 Ιουλίου 1974 – Σερ ΄Ολβερ προς Λονδίνο: « Ο Γλ. Κληρίδης είχε ανέλπιστα την ίδια άποψη (με τον Ραουφ Ντενκτάς) για την ενδοκοινοτική κατάσταση. Κατά την άποψή του υπήρχαν δύο πιθανότητες: διχοτόμηση ή ομοσπονδιακή λύση… Ο Γλ. Κληρίδης είπε ότι ήταν ρεαλιστικό να αντιληφθεί ένας ότι η κατάσταση είχε τώρα διαφοροποιηθεί σημαντικά… Ο Γλ. Κληρίδης θα είναι πρόθυμος να διαπραγματευθεί με το Ραούφ Ντενκτάς μια ομόσπονδη λύση βασισμένη στο σημερινό εδαφικό διαχωρισμό. Ο Γλ. Κληρίδης επανέλαβε αρκετές φορές την άποψη ότι οι προοπτικές για ειρηνικό και θετικό ενδοκοινοτικό μέλλον στην Κύπρο ήσαν σημαντικά καλύτερες τώρα απ΄ότι πριν τα γεγονότα. Το είδος της λύσης που μπορεί τώρα να προκύψει πίστευε, θα ήταν ρεαλιστική και θα πρέπει να αποδειχθεί και σταθερή…»
Ο Γλ. Κληρίδης αντί να απαιτεί την αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων στις 27 Ιουλίου 1974, έλεγε στους Βρετανούς ότι … η εισβολή «βοήθησε» να ανοίξει ο δρόμος για λύση γεωγραφικού διαχωρισμού που θα ήταν λύση ρεαλιστική και θα αποδεικνυόταν και σταθερή! Για 43 χρόνια ακόμα να σταθεροποιηθεί!
Στις 12 Αυγούστου 1974 ο Ραούφ Ντενκτάς στη Γενεύη απαίτησε Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία με χάρτη.
Στις 13 Αυγούστου ο Τζέιμς Κάλλαχαν (Βρετ. Υπ. Εξωτερικών) ετοίμασε προσχέδιο λύσης βασισμένο στο σχέδιο Ντενκτάς και αποσκοπούσε στην υπογραφή του από τους Γλ. Κληρίδης και Γ. Μαύρο (Έλληνα ΥΠΕΞ). Αλλά ο Κληρίδης φοβούμενος τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης συμφώνησε με τον Μαύρο να πάνε στη Λευκωσία και Αθήνα και να επιστρέψουν την επομένη με απάντηση. Δεν πρόλαβαν, οι Τούρκοι προχώρησαν στην δεύτερη εισβολή.
Στις 16 Αυγούστου το Φόρειν Όφις επέλεξε τον Γλ. Κληρίδη ως το άτομο να προωθήσει την ΔΔΟ στην Κύπρο.
Ο Ρ. Ντενκτάς Οκτώβριο και αρχές Νοεμβρίου 1974 επέμενε σε δημόσια αποδοχή της δικής μας πλευράς της δι-περιφερειακής (διζωνικής) γεωγραφικής ομοσπονδίας.
Στις 6 Νοεμβρίου 1974 ο Γλ. Κληρίδης προχώρησε και σε ομιλία του στην Γκαλερύ Αργώ στην Λευκωσία που ικανοποίησε Τούρκους και Βρετανούς υποστηρίζοντας δημόσια την τουρκο-βρετανική προϋπόθεση για δι-περιφερειακή (διζωνική) γεωγραφική ομοσπονδία. Αμέσως ο Βρετανός Υπ. Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας Τζέιμς Κάλλαχαν του έστειλε θερμά συγχαρητήρια για την τόλμη του.
Στις 22 Νοεμβρίου 1974 ο Τζέιμς Κάλλαχαν ζήτησε από τον Μακάριο νομιμοποίηση της ντε φάκτο κατάσταση και πως δεν ήταν ρεαλιστικό να αναμένουν τους Τούρκους να υπαναχωρήσουν από την επιμονή τους για μια δι-περιφερειακή (διζωνική) ομοσπονδία.
Στις 26 Νοεμβρίου 1974 ο Κληρίδης εξήγησε στον Σερ ΄Ολβερ πως θα ενεργούσε στην επικείμενη σύσκεψη στην Αθήνα τέλος Νοεμβρίου όπου θα παρευρισκόταν και ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος πριν επιστρέψει στην Κύπρο. Αν η γεωγραφική ομοσπονδία δεν ήταν αποδεκτή ο Μακάριος έπρεπε να παραιτηθεί. «Ο Κληρίδης συμφώνησε ότι η διζωνική ομοσπονδία ήταν ακόμα ο τουρκικός στόχος… Πρότεινε σαν πρώτο του στόχο να προσπαθήσει στην Αθήνα για ένα πρωτόκολλο και συμφώνησε να βάλει μπροστά για πλήρη διζωνική λύση αν δεν είχε αποτέλεσμα…»
Πριν την συνάντηση της 3ης Βιέννης αρχές Αυγούστου 1975 ο αξιωματούχος του Φόρειν ΄Οφις κ. Χ. Μόργκαν στις 24 Απριλίου 1975 έγραψε τα πιο κάτω αποκαλυπτικά: «Με ενδιαφέρει πολύ περισσότερο η πιθανότητα να πεισθεί ο Κληρίδης να πάρει το θάρρος με τα δύο του χέρια και να διαπραγματευτεί στη Βιέννη πέραν των οδηγιών που έχει (εννοείται από την Κυπριακή Κυβέρνηση). Ο Κληρίδης σίγουρα θα την πάθει αν υπάρξει ακόμα ένα φιάσκο στην Βιέννη, επομένως θα μπορέσει να πεισθεί να δοκιμάσει…».
Ο Γλ. Κληρίδης εισάκουσε στις εντολές του Λονδίνου και στις 2 Αυγούστου στην 3η Βιέννης αποδέχθηκε την Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία στον Ραούφ Ντενκτάς δίχως να είχε τέτοια εντολή από την δική του κυβέρνηση. Και αμέσως από το φόβο του, επικαλούμενος ότι κινδύνευε τόσο η δική του ζωή όσο και της οικογένειάς του, έτρεξε στην αξιωματούχο του Φόρειν ΄Οφις δίδα Μόβ Φόρτ που επέβλεπε στη Βιέννη τις συνομιλίες και ζήτησε προστασία. Η δίδα Φόρτ ενημέρωσε το Φόρειν ΄Οφις το οποίο παραχώρησε αμέσως την προστασία που του ζητήθηκε και μάλιστα ήταν πρόθυμο να βρεί και εργασία για την θυγατέρα του. Αλλά δεν χρειάστηκαν εφόσον τότε ο Μακάριος κάλυψε τον Κληρίδη. Παραθέτω το βρετανικό έγγραφο που επιβεβαιώνει την έκκληση Κληρίδη και τον ισχυρισμό του για δολοφονία του.
Στις 22 Μαρτίου 1976 ο Κουεγιάρ ενημερώνει τον ΓΓ ότι το Εθνικό Συμβούλιο την επομένη θα εξέταζε γραπτές προτάσεις για τον επόμενο γύρο των συνομιλιών. «Ο Κληρίδης μας ενημέρωσε ότι πιθανό το Εθνικό Συμβούλιο να συμφωνήσει σε μια φόρμουλα που να λέγει ότι η Ελληνοκυπριακή πλευρά είναι έτοιμη να προχωρήσει σε συζήτηση του εδαφικού με την Τουρκοκυπριακή πλευρά, όπως εισηγήθηκε ο ΓΓ στη Βιέννη V… Ο Χριστοφίδης (τότε Υπ. Εξωτερικών) θα με δεί στις 31 Μαρτίου και αναμένω να μου πει ότι οι Ελληνοκυπριακές προτάσεις θα μου δοθούν στις 3 Απριλίου με εμπάργκο, δηλαδή να μην τις δώσω στον Ντενκτάς μέχρι να πάρω τον δικό του σφραγισμένο φάκελο» έγραψε ο Κουεγιάρ προς τον ΓΓ.
Στις 26 Μαρτίου 1976 ο Κουεγιάρ συνάντησε τον Κληρίδη και τον βρήκε απογοητευμένο. Το παράνομο ραδιόφωνο ‘Μπαϋράκ’ είχε αποκαλύψει ότι είχαν δοθεί γραπτές Ελληνοκυπριακές προτάσεις στον Ντενκτάς και αυτό είχε βάλει σε πολύ δύσκολη θέση τον Κληρίδη, καθώς ο τελευταίος είχε δώσει τις προτάσεις στον Ντενκτάς άκρως εμπιστευτικά δίχως να το πει στον Αρχιεπίσκοπο.
Στις 31 Μαρτίου 1976 ο Κληρίδης ενημέρωσε τον Ρ. Ντενκτάς, όπως γράφει και πάλιν ο Πέρες ντε Κουεγιάρ, ότι επρόκειτο να παραιτηθεί και έτσι έγινε. Στις 9 Απριλίου 1976 συνομιλητής διορίστηκε ο μ. Τάσσος Παπαδόπουλος
– Γιατί παρήγγειλε τους πυραύλους S 300 που φόρτωσαν εκατομμύρια λίρες την πλάτη του Κυπρίου φορολογουμένου για να τους πετάξει αργότερα στην Κρήτη;
Απάντηση στο ερώτημα αυτό έδωσε ο κ. Κώστας Χατζηκωστής, που γνώριζε όσο λίγοι τον Γλ. Κληρίδη στο βιβλίο του ‘Έξι Προεδρικά Πορτραίτα’. Καθώς ήθελε δεύτερη θητεία ο Κληρίδης συνειδητοποίησε ότι δεν είχε πειστικό προεδρικό έργο για να επανεκλεγεί, γι΄αυτό και επέλεξε να χρησιμοποιήσει την κάθοδο του πυραυλικού συστήματοςS-300 παίζοντας δηλαδή το πατριωτικό εθνικό χαρτί της άμυνας και αφού κατάφερε να επανεκλεγεί οι πύραυλοι παραδόθηκαν προς ενταφιασμό στη Κρήτη «όπου μαρτυρούν τον εξευτελισμό μιας ηρωικής πρωτοβουλίας του Κληρίδη για την σωτηρία τα Κύπρου», έγραψε μεταξύ άλλων ο κ. Χατζηκωστής στο κεφάλαιο Κληρίδης.
– Γιατί ζήτησε παράταση της θητείας του για ένα εξάμηνο για να μπορέσει να εφαρμόσει το σχέδιο Ανάν, ένα σχέδιο που θεωρείται αναχρονιστικό και αντίθετο με τα στοιχειώδη ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα μετά την ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση;
Η παράταση ήταν για 16 μήνες. Και ήταν η ύστατη προσπάθειά του να φέρει εις πέρας την αποστολή που του είχε «αναθέσει» το Φόρειν ΄Οφις από τις 16 Αυγούστου 1974. Γνωστή η δήλωσή του στο έκτακτο Παγκύπριο του ΔΗΣΥ στις 15 Απριλίου 2004 «Προτιμώ να αποδημήσω εις Κύριον παρά να δω αυτό το τέλος των αγώνων του κυπριακού Ελληνισμού». Εννοούσε όμως παρά να δει το ΟΧΙ στο έκτρωμά Ανάν στην ετοιμασία του οποίου μεγάλο χέρι είχε και ο ίδιος.
Αυτό το επιβεβαίωσαν τόσο ο μ. Ραούφ Ντενκτάς όσο και ο Σερ Ντέιβιντ Χάνει.
«Ο Κληρίδης εκμεταλλευόμενος την απουσία μου από το νησί, για ιατρικούς λόγους λόγω προβλημάτων με την καρδιά μου, ανέλαβε ένα αποφασιστικό ρόλο στην σύνταξη του «Σχεδίου Ανάν» και υποσχέθηκε σε όλα τα ενδιαφερόμενη μέρη ότι οι Ελληνοκύπριοι θα το υπερψήφιζαν», έγραψε η Σημερινή στις 28 Δεκεμβρίου 2008,αναφερόμενη σε συνέντευξη του Ρ. Ντενκτάς στην τουρκοκυπριακή ‘Βολκάν’.
Ο δε Σερ Ντέιβιντ Χάνει με επιστολή του προς την εφημερίδα Τάιμς του Λονδίνου επιβεβαίωσε τη συνεισφορά του Γλ. Κληρίδη στη συγγραφή του «Σχεδίου Ανάν» και επέκρινε την εφημερίδα ότι παρέλειψε να το αναφέρει στον επικήδειό της! (Τα Νέα Λονδίνου 29.11.2013).
Υ.Γ. Ο μ. Γλ. Κληρίδης χαρακτηρίστηκε πατριάρχης της ΔΔΟ για την αμέριστη υποστήριξή του προς αυτή και από την ‘Σημερινή’ σε κύριο άρθρο της 12 Ιανουαρίου 2005.
Φανούλα Αργυρού
Ερευνήτρια/συγγραφέας – Λονδίνο 11.7.2016
